igra

igra' (اِقرا)

Bu çalışmaları yaptığımız zaman gördükki kelimelerin %80 i bildiğimiz kelimelerden oluşuyor. En basitinden mesela igra' (اِقرا) başınada besmele ekliyoruz. 'Bismillahirrahmanirrahiym' demedik 'bismi Rabbii' dedik. Çünkü bu besmele igra' ayetinden geliyor. Arapçada ekseriyetle kelimeler üç harflidir. Bunun rübayiside vardır,dört harfliside ama geneli üç harflidir. Bu harflere ziyadelerle anlam katılır. Bizim o kelimenin aslına ulaşmak için öncelikle sadeleştirme yapmamız lazım. Bu sadeleşmelerde daha çok ( ا و‎ ی )dediğimiz  bu üçlü harfli hurufilerdir,nakıs harflerdir. Bunlar böyle olmadık yerlerde düşerler,eklenirler hesabından bunlara nakıs harfler denir. Sadeleştirme yapılırken öncelikle bu üçlü tercih edilir. İgra'(ْاِقرا) burda elifi( ا) düştüğümüzü düşünelim geriye ne kaldı? Ga re e üç kelime. Birde bunu harekesiz düşünelim g r e(ق ر ا) diyoruz ve kelime,harf oyunu gibi araya değişik sesler koyarak türkçeden birşeyler yakalamaya çalışıyoruz ve ona belki ziyadeli,ziyadesiz,başka kelimelerle bitişik eklemeler yapılabilir. Misal: Graat,graathane vs. Elif düştüğü gibi Ga'ri( قارِ) de olduğu gibi elif eklenebilirde. Elif vav ye kelime aralarında dönüşüm olur,bazen düşer bazen çıkar vs. Bu bilinen 'okumak'la ilgili bir kelime bir bağlamda. Bu elif değildir bu bir ziyadedir. Bu ziyadede ilk ziyademiz olarak elifi emirdir.

"اِقراْ  بِاسمِ رَبِّكَ الَّزِی خَلَق"

İgra' müstakil bir kelime ve oku demektir. Bismi bi( بِ)harfi cer olup  fiilin neyle yapıldığını ifade etmektedir. Geriye sin س ve mim م kaldı. İki harf olmayacağına göre burda yine ا و‎ ی devreye girecek. Be( ب) düştüğü için onun yerine elif ile başlayalım. Ne oldu e se me (ا س م )yani isim. Buda gene bildiğimiz birşey. Bi, isim ile. Oku ismi ile. Okumakla ilgili, emir olarak en önemli kelime en başta yer alıyor. Burdaki cümlenin anahtar kelimesi okumaktır. Sonra açıklıyor peki okumak neyle?isimle. Peki isim?açıklaya açıklaya giden ve hakiykaten bu tarz düşünce sistemine mukabil düşen bir tarzdır. Bismi:ismiyle. Peki ne ismiyle?Rabbike: Rabbin. Ba:Rabb. Onun türkçe karşılığı yoksa ke:sen. Oku ismiyle Rabbinin. Meallendirirkende aynen böyle yapılmalıdır. Halbuki biz nasıl kullanıyoruz? Yaratan Rabbinin ismiyle oku. Anlamak için başta oku yu düşüneceğiz. İsmiyle Rabbinin sonra yaratan en sondan yani Rabbi açıklayan bir kelimeden başlayacağız belki araya yaşatan,igame ettiren diye ekleyeceğiz. Yaratan Rabbinin ismiyle oku yaşatan diyemeyecepimize göre o zaman ya yaşatan Rabbinin ismiyle oku diyeceğiz veya cümleyi tamamen iptal edip yaratan yaşatan Rabbinin ismiyle oku diyeceğiz. Halbuki onun yerine Oku Rabbiyle isminin ki O yarattı yaşatıyor gibi eklenmek istenen eklenebilir.  Cümle uzatılmak istenmiyorsa bırakılır,uzatılmak isteniyorsa uzatılabilir. Bu bir tarzdır.

Meallendirirkende zaten bir yerden sonra meallendirmeyede ihtiyaç duyulmayacaktır velevki ihtiyaç duyuldu bu tarz yapılması uygundur. Aksi durumda mesela imamın namazda okuduğunu anlamıyoruz. İşte o zaman ne yapıyoruz? İmam okuyacak sonuna gelinecek sen sonra başına dönüp tekrar düşüneceksin ya sonunu bekleyeceksin. Sonunu bekledin bu kezde başını unuttun. Sonuna geldin ve imam öbür ayete geçti. Sen bu ayeti düşünürken öbürünü kaçıracaksın. Halbuki bu tarz başlayıp böyle devam etsek bazen aralarda bilinmeyen kelimeler olsa bile bilinenlerle ara boşluklar doldurabilir ve kafada bir anlam oluşur. Gur'anı namazda dinlerken,kılarken okurkende anlamış olacağız.Gıraat namazı farzdır. Hemde en çekirdek merkezi farz burdan geliyor. Yani namaz yokken gıraat farzı vardı. Bu farza secde, başka şeyler eklendi salat, namaz oldu vs. Gıraat namazda gıyam,gıraat,rüku,sücud,iftitah tekbiri baktığımız zaman farz kılınmış. Hepsi bilinen şeyler. Orda tek anahtar farz gıraattır. Ellah resulü yapmıştır anlamamız lazım. Tilavette de anlamak var ama gıraatta tam bir anlamak hatta anlatmak,içselleştirmek ve biz aynı zamanda sadece Gur'anı igame etmeyeceğiz,gıraatı igame etmeyeceğiz salatıda igame etmenin böyle bir şartı vardır. Yaptığımız iş hagiygaten farzı evvel bundan sonra diğerleri gelir. Bu yaptığımız amellerin özüdür.

Oku ismiyle Rabbinin. Bir soru sorarken ismin neydi denince hani derizki ismi se onun gibi burda se nin yerine Rabbi yani oku ismiyle Rabbinin bunun cevabı nedir? Bismi Rabbi ve bismi Rabbi diye başlamıştır. Besmele burdan gelmiştir ve farzdır. Daha sonra bismillah olmuştur. Rabb yerine ilah kelimesi kullanılmaya başlanmıştır.  Burda niye önce Rabbii bundada tabiki hikmetler vardır. Sonrada Rahman Rahiym eklenmiştir. En sonunda bismillahirrahmanirrahiym olmuştur. Bismi Rabbi ve burda gıraatın anlamak olduğunu ciddi bir farz olduğunu ancak anlayarak okumak hayatı okumak. Fakat farz olan sadece okumak değil Ellah oku dedi okuyoruz başkasına bakmadan okumak değil. Asıl burda okumanın farzı tanımlama yani okumak fiilen okumak bismi Rabbiyle olması lazım. Bismi resul bile değil hiçbir yerde bismi resul geçmez. Hak böyleyken başka türlüsü hiç geçmez. Aslı astarı belli herşey açık ayan beyan ortada. Farz neydi Gur'anda?sükutu kat'i, delaleti kat'i. Sükuti kat'i mi kat'i, delaleti kat'i mi kat'i . ilk farzıda ilk itikadi temelide öğrendik. Ellah teala resulüne as. söylemişti Ellah hirada birçok şeye la demişti. Şu olmaz bu olmaz putperestlikler şunlar bunlar resul inzivaya çekilmişti. Ancak neticeyi kendi üretemez yanlışları vardır ama doğruyu kendi bulamaz. O ancak Ellahın işidir cc. Ona oku demiş ilk başta.Ellah resulü en azından bilmediklerini bilmiş oldu. Bu insanlığın ulaşabileceği doruk noktası. Ondan sonrası Ellahın. Resul bile bunu aşmaz. Budaciddi bir temel bilgidir.

Ve Ellah resulü bir talebeydi. Ben okuma bilmem ne okuyayım dedi? Ellah cibriyle,cibriyl melek resulde insan resule okuyor. İnsan resulde sıfır bir talebe gibi dizini kırıyor öğreniyor. O Rabbin adına okuyacak, başkaları adına asla okumayacak. Bu şekil okumak farzsa onun dışındaki okumalar haramdır. Burda ayan beyan anlaşılıyor ve devamındada ortaya konuyor ve burda Ellah teala kendisini Rabb diye takdim ediyor. Belki bu yeni,kullanılan bir kelime ama Ellah o kelimeyi alıyor,istilahi olarak ona anlam katıyor ve onu takdim ediyor resule,müslümanlara, insanlığa ve onu açıklayarak elleziy: ki O bu bilinmeyen kelimeleri açıklaya açıklaya gidiyor. Halaga üç harfli, başına isimlendirme için mim م konabilir mahluk,işte halıg, elif ziyade konur ahlak.  Bir taraftan halag ı öğreniyoruz diğer taraftan ahlag ın halagla ilgili bir şey olduğunu anlıyoruz. Buda çok temel bir değerlendirmedir.

Ahlak yaratılışla deng olmak, ona muvafık olmak, zafiyet ona göredir, ona göre tanımlama yapılmalıdır. Yoksa insanların sıradan kafalarına göre tanımladıkları birşey değil. Bunun temellendirilmesi yaratıcının yaratmasına göredir. Burdan şunu anlıyoruz halaga o zaman demekki halıg, mahluk, ahlak  burdanda bir yaratma durumu çıkartılabilir. O zaman bu halaga şahıs eklentiler geçmiş hal olan fiili mazide eklentiler sonunda, şimdiki ve geniş hal olan muzaride eklentiker başındadır. Emirlerde sükunla biter. Dolayısıyla halaga yaratma fiilinin mazisi yarattı dır. Şahıs ekide yok. Halaga: yarattı. El insane:insanı. Min alag min  من: den,dan bir harfi cer olarak burda geçen harfi cerlerde olsun, fiillerde olsun, isimlerde olsun en çok kullanılanlardır. En çok kullanılanlar en çok tekrar  edilenlerdir. Dolayısıyla ne lazımsa onu öğreniyoruz.